Malaysia

Malaysia مليسيا
Bendera Jata
Cogan kata: "Bersekutu Bertambah Mutu" "برسکوتو برتمبه موتو " (Jawi)[1]
Lagu kebangsaan: "Negaraku"
Tunjukkan global Tunjukkan peta Asia Tenggara Lokasi  Malaysia  (hijau gelap) – di Asia  (kelabu gelap & putih) – di ASEAN  (kelabu gelap)
Ibu negara dan bandar terbesar	Kuala Lumpur 3°8′N 101°41′E / 3.133°N 101.683°E / 3.133; 101.683
Pusat pentadbiran	Putrajaya 2°56′N 101°42′E / 2.933°N 101.700°E / 2.933; 101.700
Bahasa rasmi dan Bahasa kebangsaan	Bahasa Melayu[2]
Kumpulan etnik (2021)[3] [4]	69.7% Bumiputera (57.3% Melayu dan 12.4% Orang asal di Sabah, Sarawak dan Orang Asli) 22.9% Cina 6.6% India 0.8% Lain-lain
Agama (2021)[6]	63.5% Islam (rasmi)[5] 18.7% Buddha 9.1% Kristian 6.1% Hindu 1.8% Tidak diketahui 0.9% lain-lain
Demonim	Orang Malaysia
Kerajaan	Raja berperlembagaan dan demokrasi berparlimen
• Yang di-Pertuan Agong	Sultan Ibrahim
• Perdana Menteri	Anwar Ibrahim
• Timbalan Perdana Menteri	Ahmad Zahid Hamidi Fadillah Yusof
• Ketua Hakim Negara	Tengku Maimun Tuan Mat
• Yang di-Pertua Dewan Negara	Kosong
• Yang di-Pertua Dewan Rakyat	Johari Abdul
Badan perundangan	Parlimen
• Dewan Pertuanan	Dewan Negara
• Dewan Rakyat	Dewan Rakyat
Kemerdekaan  dari United Kingdom
• Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu	31 Ogos 1957[7]
• Pemerintahan sendiri Sarawak	22 Julai 1963[8]
• Pemerintahan sendiri Borneo Utara[c]	31 Ogos 1963[8]
• Persekutuan (dengan Borneo Utara, Sarawak dan Singapura)[d]	16 September 1963[9]
• Perpisahan Singapura dari Malaysia	9 Ogos 1965
Keluasan
• Jumlah	330,803 km2 (127,724 bt2) (ke-66)
• Perairan (%)	0.3
Penduduk
• Bancian Penduduk 2023	33,622,031 (ke-42)[10]
• Kepadatan	86/km2 (222.7/sq mi) (ke-114)
KDNK (PPP)	2023
• Jumlah	AS$ 1.096 trilion[11] (AS$ 1.096 trilion)
• Per kapita	AS$ 33,113 (ke-41)[11]
KDNK (nominal)	2023
•  Jumlah	AS$ 434.059 bilion[11]
• Per kapita	AS$ 13,108 (ke-62)[11]
Gini (2015)	41 sederhana
HDI (2018)	▲ 0.804[12] sangat tinggi · ke-61
Mata wang	Ringgit (RM) (MYR)
Zon waktu	UTC+8 (MST)
• Musim panas (DST)	UTC+8 (Tiada)
Format tarikh	dd-mm-yyyy
Arah memandu	Kiri
Kod panggilan	+60
Kod ISO 3166	MY
DPT internet	.my

Malaysia (Jawi: ‏مليسيا‎code: ms is deprecated ‎) ialah sebuah negara raja berperlembagaan persekutuan di Asia Tenggara yang terdiri daripada 11 buah negeri Melayu, dua negeri Borneo dan tiga wilayah persekutuan yang berkeluasan 330,803 kilometer persegi (127,720 bt²). Malaysia terbahagi kepada dua kawasan yang mengapit Laut China Selatan, iaitu Semenanjung Malaysia dan Malaysia Borneo. Malaysia berkongsi sempadan darat dengan Thailand, Indonesia, dan Brunei dan juga sempadan laut dengan Singapura dan Filipina.^[13] Di Malaysia terletaknya Tanjung Piai, titik paling selatan di seluruh tanah besar Eurasia.

Malaysia berakar-umbikan Kerajaan-kerajaan Melayu yang wujud di wilayahnya dan menjadi taklukan Empayar British sejak abad ke-18. Wilayah British pertama di sini dikenali sebagai Negeri-Negeri Selat. Semenanjung Malaysia yang ketika itu dikenali sebagai Tanah Melayu atau Malaya, mula-mula disatukan di bawah komanwel pada tahun 1946, sebelum menjadi Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948. Pada tahun 1957 Semenanjung Malaysia mencapai Kemerdekaannya. Pada tahun 1963, Tanah Melayu bersatu bersama dengan Sabah, Sarawak, dan Singapura bagi membentuk Malaysia. Pada tahun 1965, Singapura terpaksa dikeluarkan dari persekutuan dan menjadi sebuah negara yang bebas.

Ketua negara Malaysia ialah Yang di-Pertuan Agong, iaitu raja elektif yang terpilih dan diundi daripada 9 kalangan raja negeri Melayu. Ketua eksekutif kerajaan pula ialah Perdana Menteri. Ibu negara Malaysia ialah Kuala Lumpur, manakala Putrajaya merupakan pusat kerajaan persekutuan. Malaysia ialah sebuah negara perintis Persatuan Negara-Negara Asia Tenggara dan Pertubuhan Persidangan Islam, dan ialah anggota Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik, Negara-Negara Komanwel, dan Pergerakan Negara-Negara Berkecuali.

Nama

Nama "Malaysia" adalah gabungan perkataan "Malays" dan akhiran Latin-Yunani "-ia"/"-ία"^[14] yang boleh diterjemahkan sebagai "tanah orang Melayu".^[15] Asal perkataan 'Melayu' tertakluk kepada pelbagai teori. Mungkin berasal dari bahasa Sanskrit iaitu "Himalaya", merujuk pada daerah yang tinggi di pergunungan, atau "Malaiyur-pura", yang bererti kota gunung.^[16] Teori lain mendakwa asalnya terletak pada perkataan Tamil "malai" dan "ur" yang bermaksud "gunung" dan "bandar, tanah".^[17][18][19] Cadangan lain adalah bahawa ia berasal dari peristiwa Pamalayu yang bermaksud Ekspedisi Melayu. Sebuah cadangan adalah bahawa ia berasal dari kata Jawa iaitu "mlaya" dan "mlayu" yang bermaksud "lari", dari sebuah sungai, Sungai Melayu, yang dinamakan kerana arusnya.^[16] Varian juga telah muncul dalam catatan yang lebih tua dari abad ke-11, sebagai toponim untuk kawasan di Sumatera atau merujuk ke wilayah yang lebih besar di sekitar Selat Melaka.^[20] Teks Sanskrit Vayu Purana, yang dianggap telah wujud sejak milenium pertama CE, menyebut sebuah tanah bernama 'Malayadvipa' yang dikenal pasti oleh sarjana tertentu sebagai semenanjung Tanah Melayu moden.^{[21][22][23][24][25]} Catatan lain ialah pada abad ke-2 Geografi Ptolemy yang menggunakan nama Malayu Kulon untuk pantai barat Semenanjung Emas, dan rekod Yijing abad ke-7 tentang Malayu.^[20]

Pada sebuah ketika, Kerajaan Melayu mengambil namanya dari Sungai Melayu.^[16][26] 'Melayu' kemudiannya dikaitkan dengan Srivijaya,^[20] dan tetap berhubungan dengan pelbagai bahagian Sumatera, termasuk Palembang, lokasi pengasas Kesultanan Melaka diduga berasal.^[27] Ia dianggap telah berkembang menjadi etnonim kerana Melaka menjadi kuasa wilayah pada abad ke-15. Pengislaman membentuk identiti etnik beragama di Melaka, dengan istilah 'Melayu' muncul. Mungkin secara khusus merujuk kepada penutur Melayu tempatan yang dianggap setia kepada Sultan Melaka. Penggunaan awalan Malayos oleh Portugis merujuk kepada orang-orang Melaka yang berkuasa. Keunggulan pedagang dari Melaka menyebabkan 'Melayu' bergaul dengan pedagang Muslim, dan dari situ mereka dikaitkan dengan kumpulan budaya dan linguistik yang lebih luas.^[20] Melaka dan kemudiannya Johor mendakwa mereka adalah pusat kebudayaan Melayu, kedudukan yang disokong oleh Inggeris.^[27]

Setelah ekspedisi pengemudi Perancis Jules Dumont d'Urville ke Oceania pada tahun 1826, sarjana Jerman Johann Friedrich Blumenbach mengusulkan istilah "Malaysia", "Mikronesia" dan "Melanesia" kepada Société de Géographie pada tahun 1831, membezakan budaya Pasifik dan kumpulan pulau ini dari istilah sedia ada "Polinesia". Dumont d'Urville menggambarkan Malaysia sebagai "kawasan yang biasanya dikenali sebagai Hindia Timur".^[28] Pada tahun 1850, ahli etnologi Inggeris, George Samuel Windsor Earl, menulis dalam Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia, mengusulkan untuk menamakan pulau-pulau di Asia Tenggara sebagai "Melayunesia" atau "Indunesia", mengikut bekas penaaman.^[29] Nama Malaysia mula digunakan untuk melabel lokasi yang menjadi Kepulauan Melayu.^[30]

Negara yang memperoleh kemerdekaan dari Inggeris pada tahun 1957 mengambil nama "Persekutuan Tanah Melayu" yang dipilih sebagai pilihan daripada nama lain yang berpotensi seperti "Langkasuka", setelah kerajaan bersejarah yang terletak di bahagian atas Semenanjung Tanah Melayu.^[31][32] Ahli politik di Filipina memikirkan untuk menamakan semula negara mereka "Malaysia" sebelum negara "moden" itu mengambil nama.^[33]

Geografi

Tanjung Piai yang terletak di negeri selatan Johor merupakan titik paling selatan di tanah besar Asia.^[34][35]

Semenanjung Malaysia dengan kepanjangan 740 kilometer (460 batu) dari utara ke selatan manakala lebar maksimumnya adalah 322 kilometer (200 batu). Garis tepi lautnya berukuran kira-kira 1,931 kilometer (1,200 batu) panjangnya.^[36]

Sabah dibahagi oleh Banjaran Crocker di mana terletaknya Gunung Kinabalu iaitu gunung tertinggi di Malaysia pada 4,095.2 meter (13,436 kaki). Gunung ini yang terletak di Taman Negara Kinabalu mendapat pengiktirafan sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO.^[37] Malaysia mempunyai iklim khatulistiwa yang dicirikan oleh monsun tahunan barat daya (April hingga Oktober) dan timur laut (Oktober hingga Februari), dan mempunyai purata curahan hujan sebanyak 250 sentimeter (98 in).^[36]

Hampir dua pertiga daripada keseluruhan tanah di Malaysia adalah berhutan, dengan sejumlah hutan "pamah" di bawah altitud 760 meter (2,493 ka). Terdapat paya bakau yang meliputi kawasan seluas 1,425 kilometer persegi (550 bt²).^[36]

Sejarah

Manusia pertama yang menduduki Semenanjung Melayu berkemungkinan ialah kaum Negrito.^[38] Perantau dan pedagang dari India dan China dipercayai tiba di Semenanjung Tanah Melayu seawal abad pertama, membentuk pusat perdagangan dan beberapa bandar persisiran sekitar abad kedua dan ketiga Masihi. Kedatangan mereka telah menyebarkan pengaruh budaya yang kuat terhadap masyarakat tempatan, dan penerimaan agama Buddha dan Hindu dalam kalangan masyarakat Melayu lama. Dari abad ke-7 hingga ke-13, kebanyakan kawasan Semenanjung Melayu ditakluki oleh empayar Srivijaya yang beribu kota di Palembang di pulau Sumatera. Setelah kejatuhan Srivijaya, empayar Majapahit yang berpangkalan di Jawa meluaskan pengaruhnya ke kawasan-kawasan Indonesia, Semenanjung Malaysia, dan pesisiran Pulau Borneo. Pada abad ke-15, Parameswara, seorang putera dari bekas kerajaan Srivijaya, mengasaskan sebuah negeri baru yang dikenali sebagai Melaka.

Empayar British mula bertapak di Semenanjung Melayu pada tahun 1786, dengan memajakkan Pulau Pinang kepada Syarikat Hindia Timur British dari negeri Kedah,^[39] kemudian menduduki Singapura.^[40] Pada tahun 1824, British menguasai Melaka ekoran Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 yang memecahkan kepulauan Melayu kepada kawasan taklukan British dan Belanda, setelah itu Malaya terletak dalam kawasan British. Manakala 5 negeri semenanjung yang lain, iaitu Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu, yang tidak diperintah secara langsung dari London, menerima penasihat British pada abad ke-20. Sabah ditadbir sebagai jajahan makhota Borneo Utara Inggeris, manakala Sarawak diserahkan oleh Kesultanan Brunei kepada James Brooke yang memerintah sebagai Raja Putih dalam sebuah Kesultanan yang merdeka sehingga diserahkan kepada pemerintahan langsung British pada tahun 1946.^[41]

Pada Perang Dunia Kedua, tentera Jepun menyerang lalu menduduki Tanah Melayu, Sabah, Sarawak, dan Singapura selama tiga tahun lebih.^[42] Setelah wilayah Malaysia ditakluki semula oleh Pihak Berikat, beberapa dalam masyarakat tempatan menyambut baik perjuangan demi kemerdekaan.^[43] Rancangan pascaperang British untuk menyatukan pentadbiran Tanah Melayu menjadi jajahan tunggal iaitu Malayan Union ditentang oleh beberapa orang Melayu yang membantah tindakan British yang melemahkan kuasa raja-raja Melayu serta pemberian kewarganegaraan kepada kaum Cina.^[44] Pada tahun 1946, Malayan Union terbentuk daripada semua taklukan British di Tanah Melayu kecuali Singapura, kemudian dibubarkan pada tahun 1948 untuk memberi laluan kepada Persekutuan Tanah Melayu yang memulihkan autonomi raja-raja Melayu di bawah naungan British. Pada masa yang sama, pejuang pemberontak pimpinan Parti Komunis Malaya melancarkan kegiatan gerila untuk mengusir British dari Tanah Melayu, sehingga mencetuskan darurat dari tahun 1948 hingga 1960, yang melibatkan kempen anti pemberontak oleh tentera Komanwel di Tanah Melayu.

Ketika pertengahan zaman Darurat, Tanah Melayu diisytiharkan sebagai negara merdeka pada 31 Ogos 1957, diikuti penyerahan kalah oleh gerila Komunis 3 tahun berikutnya. Pada tahun 1963, Tanah Melayu, Sabah, Sarawak dan Singapura bergabung untuk membentuk Malaysia. Tarikh yang dicadangkan untuk pembentukan Malaysia adalah 31 Ogos 1963, sempena sambutan kemerdekaan Tanah Melayu dan kemerdekaan Sarawak dan Sabah oleh British. Upacara pengisytiharan persekutuan Malaysia ditunda hingga 16 September 1963 kesan tentangan kerajaan Indonesia pimpinan Soekarno serta cubaan Parti Rakyat Bersatu Sarawak untuk menangguhkan pembentukan Malaysia.^[45]

Zaman kemerdekaan menyaksikan "Konfrontasi" dengan Indonesia kerana pembentukan Malaysia, dan rusuhan antara kaum pada tahun 1969.^[46][47] Selepas peristiwa 13 Mei itu, Dasar Ekonomi Baru diperkenalkan oleh Perdana Menteri, Tun Abdul Razak, dengan tujuan meningkatkan penguasaan ekonomi negara oleh bumiputera ("orang peribumi", termasuk orang Melayu dan orang asli serta peribumi lain di Sabah dan Sarawak) berbanding kaum-kaum lain. Oleh itu, sistem kerajaan cuba menggabungkan pembangunan ekonomi keseluruhan dengan dasar politik dan ekonomi yang memupuk penyertaan sama-rata semua kaum.^[48]

Ketika negara dipimpin oleh Mahathir bin Mohamad, Malaysia menyaksikan pertumbuhan ekonomi sepanjang 1980-an dan 1990-an.^[49] Pada masa itu, Malaysia beralih daripada ekonomi berasaskan pertanian kepada ekonomi berasaskan perindustrian termasuk komputer dan barangan elektronik pengguna. Pada masa yang sama, wajah bumi Malaysia berubah kerana muncul pelbagai projek mega, antaranya ialah Menara Berkembar Petronas (yang mencapai taraf bangunan komersial tertinggi di dunia sebaik sahaja siap dibina pada tahun 1998), Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur, Projek Lebuhraya Utara Selatan, Litar Antarabangsa Sepang, Koridor Raya Multimedia, empangan hidroelektrik Bakun dan pusat pentadbiran persekutuan baru, iaitu Putrajaya.

Pada bulan November 2007, Malaysia digempar dengan dua acara tunjuk perasaan anti kerajaan iaitu Perhimpunan Bersih yang pertama dan Perhimpunan Hindraf yang mendakwa bahawa terdapat anasir rasuah dan perselisihan dalam sistem ekonomi Malaysia yang memihak kepada parti pemerintah, Barisan Nasional.^[50][51][52] Dari tahun 2007 hingga 2016, sebanyak 5 buah perhimpunan BERSIH serta himpunan-himpunan lain yang bersifat antikerajaan telah dilaksanakan.^[53] Pada tahun 2013, telah berlaku insiden pencerobohan Lahad Datu di Sabah oleh tentera militan Sulu dan ini membawa kepada tindakan ketenteraan Malaysia yang terhadap pencerobohan tersebut. Akhirnya, kemenangan berpihak kepada Malaysia apabila berjaya mengekang kegiatan pencerobohan militan berkenaan.^[54]

Politik

Malaysia ialah sebuah negara persekutuan yang mengamalkan sistem Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen. Ketua negara bagi negara ini ialah Yang di-Pertuan Agong yang dipilih dari kalangan sembilan Raja Melayu untuk tempoh lima tahun. Sembilan negeri Melayu di Semenanjung Malaysia ditadbir oleh Raja berdaulat di negeri masing-masing manakala empat negeri lain yang tidak mempunyai Raja diperintah oleh Yang di-Pertua Negeri. Ketua kerajaan bagi negara ini pula ialah Perdana Menteri.

Badan perundangan di Malaysia juga dibahagikan kepada peringkat persekutuan dan peringkat negeri. Struktur parlimen kerajaan persekutuan terdiri daripada Dewan Rakyat di peringkat rendah dan Dewan Negara di peringkat dewan pertuanan. Kesemua 222 ahli Dewan Rakyat akan dipilih daripada kawasan masing-masing bagi tempoh maksimum lima tahun. Dewan Negara pula dianggotai 70 orang yang bertaraf senator, dengan 26 orang dipilih oleh kesemua 13 Dewan Undangan Negeri, dan 44 anggota yang lain dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong dengan nasihat Perdana Menteri. Parlimen Malaysia mengamalkan sistem berbilang parti dan kerajaan dipilih berdasarkan sistem pemenang undi terbanyak. Pilihan raya umum diadakan setiap lima tahun bagi melantik ahli Dewan Rakyat. Hanya Warganegara Malaysia yang berumur 18 tahun dan ke atas layak untuk mengundi namun tidak diwajibkan.

Kabinet Malaysia merupakan badan eksekutif utama bagi negara ini dan diketuai oleh Perdana Menteri. Perdana Menteri merupakan seorang ahli Dewan Rakyat yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong setelah diyakini mendapat sokongan majoriti ahli Dewan. Ahli Kabinet juga terdiri daripada ahli Dewan Rakyat dan Dewan Negara yang dilantik oleh Perdana Menteri.

Sistem perundangan negara Malaysia berasaskan Undang-undang Inggeris. Mahkamah tertinggi di Malaysia ialah Mahkamah Persekutuan, lalu diikuti dengan Mahkamah Rayuan dan dua Mahkamah Tinggi, iaitu Mahkamah Tinggi Malaya bagi Semenanjung Malaysia dan Mahkamah Tinggi Sabah dan Sarawak bagi Malaysia Timur. Mahkamah Khas Raja-Raja juga ditubuhkan bagi membicarakan kes berkaitan dengan Raja-Raja Melayu dan kerabat baginda. Sistem mahkamah syariah berasingan dari mahkamah awam untuk menerima kes-kes yang melibatkan umat Islam di Malaysia.^[55] Sistem mahkamah syariah sama paras dengan sistem mahkamah biasa dan menjalani pembaharuan yang menyaksikan pelantikan hakim-hakim dalam kalangan wanita.^[56]

Pecahan pentadbiran

Perlis Kedah Penang Kelantan Terengganu Perak Selangor Negeri Sembilan Melaka Johor Pahang Sarawak Sabah Labuan Kuala Lumpur Putrajaya Malaysia Barat Malaysia Timur (Biru) Negeri (Merah) W. Persekutuan Laut China Selatan Selat Melaka Teluk Thailand Laut Sulu Laut Sulawesi Brunei Indonesia Indonesia Singapura Thailand

Malaysia merupakan sebuah negara persekutuan yang terdiri daripada 13 negeri dan tiga wilayah persekutuan. 11 negeri dan dua wilayah persekutuan terletak di Semenanjung Malaysia manakala dua negeri dan satu wilayah persekutuan terletak di Malaysia Timur. Kebanyakan negeri di Semenanjung dibahagikan kepada daerah dan diikuti dengan mukim. Negeri Kelantan dibahagikan kepada jajahan diikuti dengan daerah dan mukim. Negeri Sarawak dan Sabah pula dibahagikan kepada beberapa bahagian diikuti dengan daerah dan daerah kecil.

Kuasa pentadbiran di setiap negeri dibahagikan antara kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri, dengan kedua-duanya mempunyai bidang kuasa yang berbeza. Wilayah persekutuan pula ditadbir secara langsung oleh kerajaan persekutuan. Setiap negeri mempunyai Dewan Undangan Negeri tersendiri yang ahlinya dipilih dalam pilihan raya. Kerajaan negeri diketuai oleh Ketua Menteri, dengan gelaran berbeza mengikut negeri, iaitu Menteri Besar bagi sembilan negeri Melayu beraja, Ketua Menteri bagi Melaka, Pulau Pinang dan Sabah manakala Sarawak menggunakan gelaran Premier. Pilihan raya bagi semua negeri kecuali Sarawak kebiasaannya akan dilakukan bersama dengan pilihan raya persekutuan.

13 negeri ini terbentuk berdasarkan kerajaan-kerajaan Melayu yang terdahulu, dengan sembilan negeri Melayu di Semenanjung masih mengekalkan keluarga diraja mereka sebagai pemerintah utama. Yang di-Pertua Negeri pula dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong bagi negeri-negeri yang tidak beraja setelah berunding dengan Ketua Menteri bagi negeri itu. Setiap negeri mempunyai perlembagaan bertulis yang tersendiri, dengan Sabah dan Sarawak diberikan kuasa autonomi yang lebih besar berbanding negeri lain, antaranya termasuklah kawalan dan polisi imigresen yang tersendiri dan status wilayah yang berlainan.

Pentadbiran peringkat rendah pula dijalankan oleh pihak berkuasa tempatan yang terdiri daripada 14 Majlis Bandaraya, 38 Majlis Perbandaran dan 97 Majlis Daerah. Perlembagaan Persekutuan menetapkan bahawa kedudukan pihak berkuasa tempatan di setiap negeri kecuali wilayah persekutuan terletak di bawah hal ehwal kerajaan negeri.

Hubungan luar negara dan ketenteraan

Ia mendapat keutamaan dalam keselamatan dan keseimbangan Asia tenggara dan telah cuba untuk memperkukuh hubungan dengan negara-negara Islam.^[57]

Malaysia merupakan sebuah negara perintis Persatuan Negara-Negara Asia Tenggara (ASEAN) dan Pertubuhan Persidangan Islam.^[58][59] Malaysia menganggotai pelbagai lagi pertubuhan antarabangsa seperti Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, Kerjasama Ekonomi Asia-Pasifik, Pertubuhan Lapan Negara Membangun dan Pergerakan Negara-Negara Berkecuali.^[60][61] Sebagai bekas jajahan British, Malaysia menganggotai Negara-Negara Komanwel.^[62]

Malaysia tidak mengadakan hubungan diplomatik dengan Negara Israel disebabkan sentimen Kerajaan Malaysia terhadap negara Yahudi tersebut.^[63] Brunei dan Malaysia pada 2008 mengumumkan pengakhiran tuntutan terhadap tanah, untuk menyelesaikan masalah berkaitan sempadan maritim mereka. Tuntutan semula tanah Singapura telah menyebabkan ketengangan antara kedua-2 negara, dan pertikaian sempadan laut terjadi dengan Indonesia.^[64]

Keperluan pertahanan Malaysia ditugaskan kepada Angkatan Tentera Malaysia (ATM) yang terdiri daripada 3 cabang, iaitu Tentera Laut Diraja Malaysia (TLDM), Tentera Darat Malaysia (TDM), dan Tentera Udara Diraja Malaysia (TUDM). Malaysia tidak mengamalkan pengerahan tenaga rakyat; sesiapa yang ingin menyertai tentera haruslah berumur sekurang-kurangnya 18 tahun. 1.9% KDNK Malaysia diperuntukkan untuk tentera yang mengambil 1.23% guna tenaga Malaysia.^[65]

Ekonomi

Malaysia berubah daripada sebuah negara pengeluar bahan mentah seperti getah, bijih timah dan sebagainya kepada negara berekonomi pelbagai sektor melalui Dasar Ekonomi Baru pada tahun 1971. Pada dasarnya, pertumbuhan Malaysia adalah bergantung kepada eksport bahan elektronik seperti cip komputer.

Pengangkutan dan tenaga

Sistem transit aliran ringan terdapat di beberapa bandar, seperti Kuala Lumpur.^[67]

Pada mulanya, penghasilan tenaga oleh 1 kumpulan di Malaysia berasaskan minyak dan gas asli.^[68] Malaysia pada sebuah masa berupaya menjana tenaga elektrk sebanyak 13GW.^[69] Biarpun "permintaan untuk tenaga makin meningkat", Malaysia "hanya ada 33 tahun rizab gas asli dan 19 tahun rizab minyak", oleh itu, kerajaan Malaysia berusaha mencari sumber tenaga boleh baharu.^[68] Pada sebuah masa, 16% janaan elektrik Malaysia berbentuk hidroelektrik dan 84% yang selebihnya adalah termal.^[69] Sektor tenaga keseluruhannya berada di bawah kawalan Suruhanjaya Tenaga Malaysia, sebuah suruhanjaya berkanun yang menguasai penggunaan tenaga di Semenanjung dan Sabah mengikut syarat-syarat Akta Suruhanjaya Tenaga 2001.^[70]

Sains dan teknologi

Pada tahun 2002, Agensi Angkasa Negara (Angkasa) dibentuk untuk menguruskan segala kegiatan Malaysia di angkasa, sambil memupuk pendidikan dan ujikaji angkasa.

Sebagai usaha melahirkan keupayaan pertahanan kendiri sambil menyokong pembangunan negara, Malaysia menswastakan beberapa kemudahan tenteranya pada 1970-an. Maka terbentuklah industri pertahanan yang dipantau oleh Majlis Industri Pertahanan Malaysia sejak tahun 1999. Kerajaan cuba memupuk daya saing dalam sektor ini sehingga giat memasarkan industri pertahanan. Salah 1 caranya ialah Pameran Aeroangkasa dan Maritim Antarabangsa Langkawi, salah sebuah pertunjukan pertahanan dan khidmat awam.^[71]

Pada tahun 2007 Malaysia telah menghantar angkasawan pertama negara iaitu Dato Dr Sheikh Muzaffar ke angkasa dan melancarkan satelit dengan kerjasama negara Rusia.

Demografi

Menurut Jabatan Perangkaan Malaysia, Malaysia mempunyai populasi seramai 32,447,385 orang pada tahun 2020. Malaysia juga mempunyai kepadatan penduduk yang dianggarkan seramai 96 orang perkilometer persegi. Penduduk berwarganegara Malaysia membentuk 91.8 peratus dari jumlah penduduk.^[72] Populasi negara ini lebih tertumpu di Semenanjung Malaysia, di mana kira-kira 20 juta daripada 28 juta penduduk Malaysia tinggal di bahagian ini. Kuala Lumpur, ibu negara bagi Malaysia mempunyai jumlah penduduk paling ramai iaitu hampir dua juta orang. Kajang yang terletak di negeri Selangor pula menjadi bandar kedua terbesar di negara ini dengan jumlah penduduk kira-kira sejuta orang. Kira-kira 75 peratus penduduk negara ini tinggal di kawasan bandar.

Majoriti warganegara Malaysia merupakan bumiputera, iaitu dianggarkan seramai 69.4 peratus dari jumlah penduduk. Kumpulan terbesar dalam kelompok masyarakat bumiputera ini ialah orang Melayu, yang didefinisikan di dalam Perlembagaan sebagai umat Islam yang mengamalkan adat dan budaya Melayu. Kelompok bumiputera juga terdiri daripada penduduk peribumi bukan Melayu di Sabah dan Sarawak, antaranya termasuklah Iban, Bidayuh, Melanau, Kadazan-Dusun, Bajau dan lain-lain. Masyarakat orang asli yang membentuk kumpulan minoriti di Semenanjung Malaysia juga merupakan sebahagian daripada kelompok bumiputera.

Malaysia juga mempunyai penduduk berbangsa Cina yang menjadi masyarakat bukan bumiputera terbesar di negara ini yang membentuk kira-kira 23.2 peratus dari jumlah penduduk. Penduduk berbangsa India pula membentuk hampir 6.8 peratus. Masyarakat Cina ini kebanyakannya berketurunan Han manakala masyarakat India pula kebanyakannya berketurunan Tamil.

Malaysia dianggarkan mempunyai lebih tiga juta pekerja asing, atau hampir 10 peratus dari jumlah populasi negara ini kesan daripada peningkatan keperluan tenaga kerja buruh. Malaysia juga menempatkan kira-kira 171,500 orang pelarian dan pencari suaka yang kebanyakannya berasal dari Myanmar, Filipina dan Indonesia.

Agama

Perlembagaan Malaysia menjamin kebebasan beragama, dan Islam merupakan agama rasmi Malaysia. Menurut perangkaan Banci Penduduk dan Perumahan 2020, kira-kira 63.5 peratus penduduk menganut agama Islam; 18.7 peratus Buddha; 9 peratus merupakan Kristian; 6.1 peratus Hindu; dan 0.9 peratus yang lain mengamalkan ajaran lain seperti Sikhisme dan Konfusianisme. Terdapat juga penduduk yang tidak beragama yang membentuk 1.8 peratus dari keseluruhan penduduk.^[73]

Semua orang Melayu dikira beragama Islam mengikut Perkara 160 Perlembagaan Malaysia.^[74] Menurut statistik Banci 2000, 75.9% orang Cina mengaku beragama Buddha, diikuti penganut Taoisme (10.6%) dan Kristian (9.6%), di samping sebilangan Hui-Muslim di tempat-tempat tertentu seperti Pulau Pinang. Majoriti orang India Malaysia beragama Hindu (84.5%), diikuti penganut Kristian (7.7%) dan Islam (3.8%), lebih 150,000 beragama Sikh dan 1,000 penganut Jain. Kristian merupakan agama utama masyarakat Bumiputera bukan Melayu (50.1%), di samping 36.3% lagi umat Islam dan 7.3% pengikut agama tradisional.^[75]

Umat Islam di Malaysia majoritinya mengikut aliran Ahli Sunah Waljamaah dan bermazhab Syafii. Umat Islam juga diwajibkan menurut keputusan Mahkamah Syariah untuk perihal berkenaan agama Islam. Hakim syariah "sewajarnya mengikuti fahaman perundangan Syafii selaku mazhab utama" di Malaysia.^[76]

Bahasa

Bahasa rasmi dan kebangsaan Malaysia adalah Bahasa Melayu Malaysia, salah satu bentuk standard bagi Bahasa Melayu. Sebelum ini, nama Bahasa Malaysia juga pernah diguna pakai secara rasmi namun kerajaan kini menggunakan semula terma Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi. Akta Bahasa Kebangsaan 1967 juga menetapkan bahawa tulisan rumi merupakan tulisan rasmi bagi bahasa kebangsaan namun penggunaan tulisan Jawi juga masih dibenarkan.

Bahasa Inggeris merupakan bahasa kedua di negara ini, dengan penggunaannya dibenarkan bagi beberapa perkara tertentu menurut Akta Bahasa Kebangsaan 1967. Hanya negeri Sarawak yang menjadikan Bahasa Inggeris sebagai bahasa rasmi negeri bersama dengan Bahasa Melayu. Bahasa Inggeris Malaysia merupakan satu bentuk standard Bahasa Inggeris bagi negara ini, yang berasaskan Bahasa Inggeris British. Bahasa Inggeris Malaysia juga banyak diguna pakai dalam urusan harian masyarakat di negara ini, bersama-sama dengan Manggeris, iaitu satu bentuk Bahasa Inggeris sehari-hari masyarakat negara ini yang bercampur dengan Bahasa Melayu, Cina dan Tamil. Kerajaan Malaysia juga mengambil langkah bagi mengurangkan penggunaan bahasa rojak dan Manggeris dalam kalangan masyarakat.^[77]

Rakyat Malaysia juga bertutur dalam sejumlah 137 bahasa hidup.^[78] Terdapat 41 bahasa hidup yang masih mempunyai penutur di Semenanjung Malaysia. Kaum peribumi di Malaysia Timur pula bertutur dalam bahasa tersendiri yang saling mempunyai hubungan sesama mereka. Bahasa Iban ialah bahasa etnik utama di Sarawak manakala Bahasa Dusun dan Bahasa Kadazan merupakan antara bahasa utama yang dituturkan penduduk peribumi Sabah.^[79] Penduduk Cina di Malaysia pula kebanyakannya bertutur menggunakan dialek Cina yang berasal dari selatan China. Antara ragam bahasa Cina utama di negara ini termasuklah Mandarin, Hokkien dan Kantonis. Penduduk India pula kebanyakannya bertutur dalam Bahasa Tamil. Bahasa Kreol turut dituturkan oleh masyarakat Malaysia yang berketurunan Eropah seperti di Melaka.

Pendidikan

Sektor pendidikan Malaysia diselia oleh Kementerian Pendidikan Malaysia, manakala Kementerian Pendidikan Tinggi Malaysia mentadbir hal ehwal pengajian tinggi.^[80] Kebiasaannya kanak-kanak di negara ini akan mula bersekolah di tadika seawal usia empat tahun. Prasekolah juga ditubuhkan bagi kanak-kanak berusia lima hingga enam tahun. Rakyat Malaysia memulakan pendidikan rendah bermula umur tujuh tahun. Sekolah rendah di Malaysia terbahagi kepada dua jenis, iaitu sekolah kebangsaan yang menggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa perantara dan sekolah vernakular yang menggunakan bahasa Cina dan Tamil dalam sesi pembelajaran. Tempoh pembelajaran di sekolah rendah mengambil masa selama enam tahun.^[81]

Penduduk negara ini juga memulakan pendidikan menengah semasa berusia 13 tahun. Terdapat pelbagai jenis sekolah menengah di negara ini termasuklah sekolah menengah harian, sekolah menengah agama, sekolah menengah berasrama biasa dan sekolah berasrama penuh. Tempoh pembelajaran di sekolah menengah mengambil masa selama lima tahun. Sebelum menamatkan pendidikan menengah, setiap pelajar akan menduduki peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM). Pelajar seterusnya diberikan pilihan untuk meneruskan pembelajaran ke peringkat pengajian tinggi sama ada di matrikulasi, institut perguruan atau ke universiti. Peperiksaan Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM) juga diadakan bagi pelajar yang melanjutkan pelajaran di sekolah menengah tinggi atau Tingkatan 6.

Sebelum sistem matrikulasi diperkenalkan, pelajar yang hendak memasuki universiti awam perlu melanjutkan lagi persekolahan menengah selama 18 bulan untuk Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM).^[82]

Penjagaan kesihatan

Kerajaan melaksanakan sistem penjagaan kesihatan sejagat di samping membenarkan perusahaan perubatan swasta. Sistem penjagaan kesihatan Malaysia mewajibkan doktor untuk berkhidmat di hospital awam selama 3 tahun untuk memastikan kakitangan yang mencukupi di hospital-hospital berkenaan. Kerajaan berdepan dengan masalah kekurangan pusat perubatan di luar bandar, dan menanganinya dengan membangunkan sistem "Tele-Jagaan Primer".^[83]

Pada tahun 2008, kadar kematian bayi di Malaysia berada pada takat 5.92 per 1000 orang.^[84]

Budaya

Kaum bumiputera bukan Melayu terbesar di Malaysia ialah kaum Iban dari Sarawak, yang seramai 1,390,000 orang,^[85] diikuti kaum Bidayuh yang seramai 170,000 orang. Kaum peribumi terbesar di Sabah pula ialah Kadazan yang kebanyakannya beragama Kristian^[86] dan mengusahakan sawah padi.^[87] Di Semenanjung ada 140,000 orang asli yang terdiri daripada pelbagai kelompok etnik. Kebanyakan puak minoriti ini, baik di Semenanjung mahupun di Borneo, mengikut tradisi pemburu-pengumpul yang berpindah-randah. Tanah pusaka dan tempat berburu mereka berkurangan akibat tuntutan kerajaan yang memaksa mereka ke tanah yang kurang subur.^[88]

Malaysia diduduki oleh sebuah masyarakat Cina seramai 6 juta orang yang beberapa ialah keturunan para penghijrah dari China Selatan pada abad ke-18 dan ke-19 kerana tertarik oleh peluang lumayan melombong emas di Tanah Melayu, di samping melarikan diri daripada peperangan dan ketaktentuan politik di negara asal mereka. Sebilangan orang Cina berkahwin dengan orang Melayu dan berasimilasi dengan budaya Melayu sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka, membentuk masyarakat Baba dan Nyonya.^[89] Beberapa di masyarakat India di Malaysia merupakan keturunan penghijrah India yang bekerja sebagai pedagang, guru atau dipaksa oleh penjajah British untuk mengusahakan dusun.^[90]

Sebilangan rakyat Malaysia berketurunan kaukasia dan bertutur dalam bahasa kriol, seperti Kristang (terbitan bahasa Portugis),^[91] dan Zamboangueño Chavacano (terbitan bahasa Sepanyol).^[92] Terdapat beberapa kaum minoriti lain di Malaysia termasuk orang Siam, Burma, Cham dan Khmer.

Seni

Kesenian Malaysia mempunyai persamaan dengan Indonesia, seperti wayang kulit, silat, seni kraf seperti menenun dan perlogaman. Dalam bidang tarian dan drama, dikir barat diwar-warkan oleh kerajaan sebagai lambang budaya kebangsaan.^[93]

Cuti dan perayaan

Sesetengahnya cuti umum diwartakan di peringkat persekutuan atau negeri. Salah satunya adalah Hari Kebangsaan (atau Hari Kemerdekaan) pada 31 Ogos sempena ulang tahun kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1957. Hari Malaysia disambut pada 16 September untuk memperingati pembentukan Malaysia pada tahun 1963. Cuti kebangsaan yang lain termasuk Hari Pekerja (1 Mei), dan Hari Keputeraan Yang di-Pertuan Agong (Sabtu pertama bulan Jun).

Perayaan Islam termasuk Hari Raya Aidilfitri,^[94] Hari Raya Aidiladha (atau Hari Raya Haji), Awal Muharram (Maal Hijrah) dan Maulidur Rasul. Masyarakat Hindu menyambut pesta cahaya Deepavali dan juga Thaipusam, sambutan secara berziarah ramai-ramai ke Batu Caves.^[95] Di Malaysia Timur pula diadakan perayaan menuai iaitu Gawai di Sarawak dan Kaamatan di Sabah.

Perayaan berkonsepkan persaudaraan dipupuk untuk mengukuhkan perpaduan di Malaysia, misalnya, "Kongsi Raya" apabila Aidilfitri bertembung dengan Tahun Baru Cina, atau "Deepa Raya" apabila Aidilfitri dan Deepavali disambut serentak.^[96]

Sukan

Antara sukan di Malaysia ialah badminton, bola sepak, boling, hoki dan skuasy.^[97] Perlawanan badminton di Malaysia menarik ribuan penonton. Malaysia menjadi tuan rumah Piala Thomas beberapa kali sejak tahun 1948.^[98] Persekutuan Lawn Bowls Malaysia (PLBM) didaftarkan pada tahun 1997.^[99] Skuasy diperkenalkan di Malaysia oleh tentera British, dengan perlawanan sulung yang diadakan pada tahun 1939. Persatuan Skuasy Malaysia (SRAM) ditubuhkan pada 25 Jun 1972.^[100]

Malaysia pernah menjadi tuan rumah kejohanan Hoki Piala Dunia ke-3 dan ke-10.^[101] Ia memiliki sebuah perlumbaan Formula Satu iaitu Litar Antarabangsa Sepang sepanjang 310.408 km, dan mengadakan Grand Prix tahunan mulai tahun 1999.^[102] Kuala Lumpur menjadi tuan rumah Sukan Komanwel pada tahun 1998.^[103]

Galeri

• 
  Ibu Kota Negara Malaysia.

Rujukan

Utama

Tambahan

Pautan luar

• Pejabat Perdana Menteri Malaysia
• Laman Rasmi Parlimen Malaysia
• Percutian di Malaysia